Öykücüler Sözlüğü • SADRİ ERTEM

SADRİ ERTEM

1898’de İstanbul’da doğdu. Tam adı Sadrettin Ertem. Orta öğrenimini Üsküdar Askeri Rüşdiyesi’nde ve Üsküdar Sultânisi’nde tamamladı (1914). Darülfünûn Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nden mezun oldu (1920). Yedek subay olarak 1. Dünya Savaşı’na, Anadolu’ya geçerek Milli Mücadeleye katıldı. Hakimiyet-i Milliye ve Yeni Gün gazetelerinde yazı işleri müdürlüğü, Son Telgraf’ta başmuharrirlik yaptı (1924-1925). Takrir-i Sükûn Kanunu’na karikatürlü muhalefetten dolayı İstiklâl Makhemesi’nde yargılandı. İstanbul’da çeşitli okullarda felsefe öğretmenliği yaptı. Matbuat Umum Müdürlüğü’nde Memleket İşleri Müşaviri olarak çalışırken 1939’da Kütahya’dan milletvekili yapıldı. Edebiyat hayatına gazete yazılarıyla başladı. Yazı, öykü ve röportajları Genç Yolcu, Tercüman-ı Hakikat, Yeni Gün, Hakimiyet-i Milliye, Vakit, Haber, Son Telgraf, Servetifünun, Resimli Ay, Varlık, Yedigün gibi gazete ve dergilerde yer aldı. Öykü kitapları dışında Çıkrıklar Durunca (1930), Bir Varmış Bir Yokmuş (1933), Düşkünler (1935), Yol Arkadaşları (1945), İmparatoriçe ve Saray (1945) adlı roman, Kıyılardan Stepe Bir Vagon Penceresinden (1934), Ankara – Bükreş (1937), Sovyet Rusya Hatıralarım (1989) adlı anı-gezi, Türk İnkılabının Karakteri (1933), Modern Avrupa İktisat Tarihi (1934), Politika Felsefesi (1935), Fikir ve Sanat (1938), Avrupanın İskeleti (1939) adlı inceleme kitapları bulunan Sadre Ertem 1943’te Ankara’da kalp krizinden öldü.

Öykü Kitapları:

(İstiklal Lisesi Talebe Koop., İstanbul 1933, 19 öykü: Silindir Şapka Giyen Köylü; Fatuşun Çeyizi; Bir Kayış Koptu, Üç Adam Öldü; Aynanın Öldürdüğü Adam; Yazın Aşık Kışın Kokot; Kiralık Dam; Köylünün Ölümü; Muvaffakiyet; Kurnazlık; Sanat Sanat İçin; Fırtına Çıkacak; Çamurdan Köfteler; Bizim Boris Şövalye; Halis Bir Züppe Olmak İçin Neler Bilmeli?; O Tavşan Bu Tavşan Değil; Domuz Pazarı; Mırnum Memiş; 348 inci Madde; Odun Gibi Adam)

(İstiklal Lisesi Talebe Koop., İstanbul 1933; Gür, İstanbul 1970, 17 öykü: Bacayı İndir Bacayı Kaldır; Tetkik Seyahati; Sen İyi Adamsın; Mütehassıs; Namuslu Adam; Mantık Kuvveti; Kocasının Sesi; Kaybolan Adam; 150 Züppe = 150 Misyoner + 150 Milyon Sterlin + 150 Teşkilatıçı; Meşhur Aktör Meşhur Muharrir; İki Kadının Kavgası; Racon; Dündar Muharebesi; Affedersiniz!; Sınıfta Çıldıran Adam; 348 inci Madde; Sukut Eden Dava)

(Remzi, İstanbul 1934, 23 öykü: Korku; İki Kanun Arasında; Allı Yemeni Morlu Yemeni; Altı Günde Biten Oyun; Mumcunun Faresi; Ömer Seyfettin’in Köpeği; Bir Boşanmanın Kuş Bakışı Görünüşü; Radyo Haberleri; Kırk Para Verdim 2100 Lira Kazandım; Şeriatin Kestiği Parmak; Bu Tarla Resmen Ormandır; Kör; Boncuk ve Sedef Düğme; Günlerden Bir Gün; Seylanda Aşk ve Cinayet; Şehir Dolandırıcılığı; Vizita Parası Almıyan Hekim; Çekirdekten Yetişme Tüccar; Arpa Ektim Darı Çıktı; Mevlutçu Mukaddes Hanım; Kefereden Bir Veliyyullah; İnsaniyet Namına; Şantajcı)

(Ahmet Sait Matb., İstanbul 1935, 19 öykü: Bay Virgül; Yakası Kalkık Adam; Derenin Bile Kabul Etmediği Kadın; Enayinin Biri; Karımı Her Ay On Liraya Satın Alıyorum; Rahat Adam; Ucuz İlaç; Asri Çöp Çatan; Cürmü Meşhut; Dünya Şaheserleri Antolojisi; Namusumun Heykeli; Kar Yolları Kapamış; Şüphe; Ayıcının Tefinden Doğan Yıldız; Zamba; Eser; Büyük Ayaklı Kadın; Telkin; Mal Nasıl Kıymetlendirilir?)

(Remzi, İstanbul 1938, 10 öykü: Bir Şehrin Ruhu; Denize Hasret; Bir Deli; İki Sıtmalı; Serseriliğin Hududunda; Bir Boşanma Hikayesi; Kendine Ayı Süsü Veren Adam; İş ve Lades; 16 Yaşında bir Delikanlı; Viziteye Para Almıyan Hekim)