Öykücüler Sözlüğü • OSMAN CEMAL KAYGILI

OSMAN CEMAL KAYGILI

1306/1890’da İstanbul’da doğdu. O.C., Anber, Kanber, Cımbız, O. C. Kaygılı imzalarını da kullandı. Küçük yaşta kimsesiz kaldı; akrabalarının yardımıyla Cezrî Kasım Paşa ilkokulu’nu (1900), Eğrikapı Merkez Rüşdiyesi’ni ve Menşe-i Küttab-ı Askeriye’yi bitirdi. Erkân-ı Haribiyye-i Umumiyye Dairesi’nde katip oldu (1906). Terfi ederek Kıtaat-ı Fenniye müfettişliği kalemine atandı. Sadrazam Mahmut Şevket Paşa’ya yapılan suikaste katıldığı gerekçesiyle Sinop’a sürüldü (1913-1918). Cezasının bitiminde işine tekrar döndüyse de, Menemen civarında bulunan 46. Tümen idâre katibi iken hastalandı, İstanbul’a geldi ve malulen emekli edildi (1918). Yemişçilik, Haliç vapurunda biletçilik, sütçülük, pazarcılık, manifaturacılık, tiyatroculuk başta olmak üzere birçok işte çalıştı. Basından kazandığı parayla geçinemeyince 1925’te kurulan İstanbul İmam-Hatip Mektebi’nde Türkçe öğretmenliği yaptı, Çemberlitaş Erkek Ortaokulu’nda (1931), ve ölümüne kadar Fener Rum Kız Lisesi’nde (1932) çalıştı. Edebiyat hayatına 1910’da Baha Tevfik’in Eşek adlı mizah dergisi ile Karagöz gazetesindeki yazılarıyla başladı. Mizahi öykü ve yazıları Alemdar, Aydede, Şebap, Alay Ayine, Akbaba, Sabah, İkdam, Payitaht, Akşam, Cumhuriyet, Yeni Gün, Son Saat, Vakit, Haber, Son Telgraf, Yıldız, Açıksöz, Hakikat dergi ve gazetelerinde yayınlandı. Öykü kitapları dışında Üfürükçü (1935), İstanbul’da Semai Kahveleri Meydan Şairleri (1937), Çingeneler (1939), Aygır Fatma (1944), Bekri Mustafa (1944), Kovuk Palas’ın Esrarı (1944), Akşamcılar (Haz.: Tahsin Yıldırım, 2003), Argon Lügatı (Haz.: Tahsin Yıldırım, 2003), Köşe Bucak İstanbul (Haz.: Tahsin Yıldırım, 2003) adlı oyun, roman, sözlük, anı-anlatı, gezi kitapları bulunan Osman Cemal Kaygılı, 1945’te İstanbul’da öldü.

Öykü Kitapları:

(Sabah Matb., İstanbul 1339/1923, 1 öykü: Çavalcı Şehinin Halefi)

(Cihan Biraderler Matb., İstanbul 1339/1923, 1 öykü: Altın Babası)

(Orhaniye Matb., İstanbul 1339/1923, 1 öykü: Bir Kış Gecesi)

(Orhaniye Matb., İstanbul 1341/1925, 1 öykü: Tekin Olmayan Kedi)

(Orhaniye Matb., İstanbul 1341/1925, 1 öykü: Çingene Kavgası)

(Orhaniye Matb., İstanbul 1341/1925, 1 öykü: Mahkemede Kaynana Gelin Kavgası)

(Orhaniye Matb., İstanbul 1341/1925, 1 öykü: Eşkiya Güzeli, 8 öykü: Eşkiya Güzeli; Bir Gece Yolculuğu; Şadan Nasıl Çıldırdı; Moskof Çay; Poyof Çay; Halis Şıra; Nereden Tanıyormuş; Kırkından Sonra Saz Çalınır mı?; İkisinden de!; )

(Orhaniye Matb., İstanbul 1341/1925, 7 öykü: Gonca’nın İntiharı; Cümleten Helal Olsun; Feci Bir Muamma; Şifalı Maden Suyu; Fena Bir Şaka ve Fena Bir İntikam; Bir Yaz Alemi Dönüşü; Şefika Hanım’ın Aşkı)

(Orhaniye Matb., İstanbul 1341/1925, 7 öykü: Perili Bostan; Acaba Neremi Seviyordu?; Ada’da Bir Başka Alem; Vecizeler; Zamane Gençleri ve Dullar; Bir Kahve İçmeye Kadar; Eski Bir Mahkeme)

(Çığır Kitabevi İstanbul, 1938, 1 öykü: Sandalım Geliyor Varda [Aynı adla yeni basımı: Selis Kitaplar, İstanbul 2004, Haz.: Tahsin Yıldırım, 16 öykü: Sandalım Geliyor Varda; Tekin Olmayan Kedi; Çuvalcı Şeyhinin Halefi; Altın Babası; Bir Kış Gecesi; Çingene Kavgası; Gonca’nın İntiharı; Feci Bir Muamma; Mahkemede Kaynana Gelin Kavgası; Eşkıya Güzeli; Perili Bostan; Zamane Gençleri ve Dulları; Karagildan; Köpekten Korkar mısınız?; Bir Kız Kaçırma; Koyun, Aslan, Domuz])

(Bozgaziçi Üniversitesi, İstanbul 2005, Haz.: Mustafa Apaydın, 103 öykü: Çuvalcı Şeyhinin Halefi; Altın Babası; Tekin Olmayan Kedi; Bir Kış Gecesi; Çingene Kavgası; Eşkiya Güzeli: Eşkiya Güzeli; Bir Gece Yolculuğu; Şadan Nasıl Çıldırdı; Moskof Çay; Poyof Çay; Halis Şıra; Nereden Tanıyormuş; Kırkından Sonra Saz Çalınır mı?; İkisinden de!; Goncanın İntiharı: Gonca’nın İntiharı; Cümleten Helal Olsun; Feci Bir Muamma; Şifalı Maden Suyu; Fena Bir Şaka ve Fena Bir İntikam; Bir Yaz Alemi Dönüşü; Şefika Hanım’ın Aşkı ; Perili Bostan: Perili Bostan; Acaba Neremi Seviyordu?; Ada’da Bir Başka Alem; Vecizeler; Zamane Gençleri ve Dullar; Bir Kahve İçmeye Kadar; Eski Bir Mahkeme; Sandalın Geliyor Varda; Osman Cemal’ın Dergilerde Kalmış Hikayeleri: Bir Defa Nasılsa; İftira Azimet ve Avdet; Deli Aziz Bey’in Sünnet Olması; Bir Şayanın Aslı; Eski Bir Hatıra; Gönül Kimi Severse; İmam Nerede?; Hediye; İşkenbe Çorbası; Sarhoşluk; Bir Ahbabımın Oğlu; Şübban-ı Vatandan Biriyle Meşguliyete Dair; Eskiden Bir Ramazan Günü; Kavuklu Hamdi ile Bir Cevelan; Etibba-yı Belediyeden Biriyle; Program haricinde Bir Perde Komedi; Kıyafete Dair Bir Hanım ile; Yeni Bir Milyoner; Bayram Gezmesi; Hala Şaşan ve Gülen; İsmet Nasıl Çıldırdı; Görünmez Kaza; Kör Hafızla Kambur Çocuk; Bir Hayat Memat Meselesi; Hatırşinas Derviş; Mülakatlarımız; Hazin Bir İntihar Münasebetiyle; Tanıdığım Delilerden; Haydan Gelen Huya Gider; Yeni Biçim Bir Tavcılık; Esbab-ı Harik; Hacı Bünyamin Efendi; Geçen Seneki Ada Alemlerinden; Adab-ı Umumiye Namına; İtalya Harbe Girdi mi, Girmedi mi?; Fasofiso Rıza; Cehennemden Polis Müdüriyetine; Mühendis Şevket Bey; Boksör Ahmet Bey; Sirkeci’den Fatih’e; Canlı Yastık; Bıraktığı Hediye; Bir Sarhoşun Seksen Değnekle Darbı; Haza Yankesici!; Tanıdığım Sarhoşlar; Gençlik Terakki Ediyor!; Tekin Değilmiş; Perdeler Kalktıktan Sonra; Külyutmazoğlu Şaban Efendi; Gulyabani; Ada Eğlenceleri; Ceza Mahkemesinde; Yarım Elma Gönül Alma; Sadaka Almayan Dilenci; Tıpkı Buradaki Gibi; Yeni Tanıdıklarımdan Biri; Salamon Efendi’nin İddiası; Körün Taşı Rastgele; Bir Ramazan Gecesi; Tandığım Aşıklar; Dandığım Aptallar; Vermeyince Mabut Neylesin Mahmut; Hırsız Kim İmiş; Meşhur Eyüp Sultanlı Kancalı Sıtkı Baba Nasıl Evliya Oldu; Eski Bir Tüfenk Meselesi; Hüsmen Ağa Dalgada; Yasefaçi Dalgada; Tenekecinin İntikamı; İstavri’nin Şapkası; Deniz Hamamında Feci Bir Kaza; Bostan Muhabbeti; Kim Haklı? İki Yorgan Bir Battaniye; Boşuna Akıyor, Yazıktır; Domates Tarlasında Define)