Öykücüler Sözlüğü • NECATİ CUMALI

NECATİ CUMALI

1921’de Florina/Makedonya’da doğdu. Tam adı Ahmet Necati Cumalı. Ulusal Savaş’tan sonraki mübadelede ailesi ile birlikte İzmir’in Urla ilçesinde yerleşti. öğretimini Urla Şehit Kemal İlkokulu (1932), İzmir Öğretmen Okulu (1935) ve Atatürk Lisesi’nde (1938) okudu. İstanbul Hukuk Fakültesi’ndeki yüksek öğrenimini Ankara’da Hukuk Fakültesi’nde tamamladı (1941). Ankara’da MEB Yayınlar ve Güzel Sanatlar müdürlüklerinde çalıştı (1944-45). İzmir ve Urla’da serbest avukatlık (1950-57), Paris basın ataşeliğinde memurluk (1957-58), İstanbul Radyosu’nda redaktörlük (1959-63) yaptı. Bilahare, yazarlığı iş edinerek belli sürelerle Paris, İstanbul ve İsrail’de kaldıktan sonra İstanbul’a yerleşti (1970). Edebiyat hayatına 1939’da Urla Halkevi dergisinde yayınlanan bir şiiriyle başladı. Öykü, şiir ve yazıları 1939’dan itibaren Ocak, Varlık, Servetifünun/Uyanış, Küllük, Yeni İnsan, Ülkü, Ankara, Yücel, Seçilmiş Hikâyeler, Yenilik, Yeditepe dergileriyle Ulus ve Dünya gazetelerinde yer aldı. 2000ê Doğru dergisinin kurucuları arasında yer aldı (1980). Oyun, roman ve öykülerinin birçoğu sinemaya uyarlandı. Öykü kitapları dışında, Tütün Zamanı (1959), Yağmurlar ve Topraklar (1973), Acı Tütün (1974), Aşk da Gezer (1975), Uç Minik Serçem (1990), Viran Dağlar (1994) adlı roman, Boş Beşik (1949), Mine (1959), Nalınlar (1962), Derya Gülü (1963), Oyunlar I (1969), Oyunlar II (1969), Oyunlar III (1969), Oyunlar IV (1969), Oyunlar V (1973), Oyunlar VI (1977), Yaralı Geyik (1981), Dün Neredeydiniz (1983), Bir Sabah Gülerek Uyan (1985), Vatan Diye Diye (1990), Devetabanı (1992), Bağımsızlık ya da Ölüm (1993) adlı oyun, Kızılçullu Yolu (1943), Harbe Gidenin Şarkıları (1945), Mayıs Ayı Notları (1947), Güzel Aydınlık (1951), Denizin İlk Yükselişi (1954), İmbatla Gelen (1957), Yağmurlu Deniz (1968), Başaklar Gebe (1970), Ceylan Ağıdı (1974), Aç Güneş (1980), Bozkırda Bir Atlı (1981), Yarasın Beyler (1982), Bütün Şiirleri I (1983), Aşklar ve Yalnızlıklar /Toplu Şiirler I (1985), Kısmeti Kapalı Gençlik/Toplu Şiirler II (1986) adlı şiir, Niçin Aşk (1971), Senin İçin Ey Demokrasi (1976), Etiler Mektupları (1982), Niçin Af (1989), Şiddet Ruhu (1990), Ulus Olmak (1995) adlı deneme, Bağımsızlık ya da Ölüm (1990) adlı senaryo, Yeşil Bir At Sırtında adlı günce, Muzaffer Tayyip Uslu: Şiirleri, Yazıları ve Kendisi İçin Yazılanlar (1956), Guillaume Apollinaire. Yaşamı, Sanatı ve Şiirleri (1986) adlı inceleme ve G. Keller, T. Storm, L. Hughes, M. Prosper, G. Apollinaire’den çeviri kitapları bulunan Necati Cumalı 2001’de İstanbul’da öldü. Değişik Göz’üyle 1957, Makedonya 1900’üyle 1977 Sait Faik Hikâye Armağanı’nı kazandı.

Öykü Kitapları:

(Varlık, İstanbul 1955, 16 öykü: Yalnız Kadın; İstanbul; Kurt; Dertler; Hayatımızı Güzelleştirelim; Çocuk Aklı; Türkân’ın Günleri; İlk Balosu; Kar; Tiyatrocular; Prenses Elizabeth’e Ne Göndersinler; Yol Arkadaşım; Kan; Güvercinler; Ziyaret; Karar)

(Varlık, İstanbul 1956, Yazko, İstanbul 1983, 9 öykü: Değişik Gözle Bakınca; Gene Yenik Düşsem de; Aklım Arkada Kalacak; Gecenin Şarkısı; Kaybolan; Bunlar Hep Aynı Olacak; Denize Bakıyorum; Benim Kalbim; Karşıki Tarla)

(Ataç, İstanbul 1962, 8 öykü: Susuz Yaz; Öç; Dağlı ile Muharrem; Bıçak; Kaatil; Gülsüm ile Ağıt; Emsa ile İsmail; Selimi Anarım)

(İmbat, İstanbul 1969, İnkılap Kitabevi, İstanbul 1986, 24 öykü: Ay Büyürken Uyuyamam; Soluk Almak; İğneci; Yük; Hovarda; Vasfiye; Mısırlar Kımıldıyor; Çizme Delil Sayılmaz; Acı; Kayacık’ın Kadınları; Horoz; Bayırda İki Çocuk; Dertli; Abdoş Ne Haber? Gözleri Çakır; Tanrının Kırlarında; Akhisar’lı; Göz Açmak; Kaymak Kız; Anası Kızından Maya; Helvacı Güzeli; Halım Gelecek; Pan; Hanım;)

(Altın Kitaplar, İstanbul 1976, 11 öykü: Evimiz; Babam; Dayım; Dila Hanım; Zole Kaptanın Ölümü; Kurt Kanı; Uçak; Korku; Mavi Tencere; Arif Kaptan İle Oğlu; Bazen Bir Savcı)

(Sander, İstanbul 1976, 18 öykü: Kente İnen Kaplanlar: Kente İnen Kaplanlar; Gençlik Berberi; Annemin Yüzü; Dost Bahçe; Halk Neyi Sever?; Annem Gibi Kadınlar; Çaktı; Ölüm Gölgesi; Batan Gemi; Cennet Yeryüzündedir; Değişik Gözle: Değişik Gözle Bakınca; Gene Yenik Düşsem de; Aklım Arkada Kalacak; Gecenin Şarkısı; Kaybolan; Bunlar Tüm Aynı Olacak; Denize Bakıyorum; Benim Kalbim)

(E, İstanbul 1978, 11 öykü: Evimiz, Babam, Dayim, Dilâ Hanım, Zole Kaptan'ın Ölü-mü, Kurt Kanı, Uçak, Korku, Mavi Tencere, Arif Kaptan ile Oğlu, Bazen Bir Savcı)

(Tekin, İstanbul 1979, 27 öykü: Revizyonist; İnsanlar Kardeştir; Geyik Çıkar; Değişmeyen Bir Yüz; Şarkılı Geceler; Çarmıhını Yüklenen; Zalimin Allah’ı Yoktur; Leningrad Rüyası; Nekrassov’un Yeğeni; Rus Gecesi; Bütün Güzel Kentlerle Kardeş; Stalin Üstüne Bir Konuşma; Tamada; Kiliseler; Sincap; Köylü; Sessiz Zenci; Nehir İnsanları; Şirazlılar; Ben İrandayken; Şahbanu; Kardeş Toprak; Kayalar Rehberim; Rossana; Bir Daha Görecek miyiz?; Roterdam’ın Mavisi; Paris’te Ölmek)

(Tekin, İstanbul 1979, 17 öykü: Yakubun Koyunları: İsraili Düşündüm; Pis Yahudi; Venedikli Tefeci; Gülen Sam; Emekçinin Dönüşü; Gülmeyen Şlomo; Raşid İle Donna; Kibutzların Bekçileri; İsrail Evi; Yakubun Koyunları; Ufuktaki Gözler; Sunu Yerine; Sodom Nerede?; Hikâye Severseniz; Boğan Deniz; Eskiyen Adam; Eli’nin Evinde: Göç – Domatesler – Yahudi Olmak Güçtür)

(Tekin, İstanbul 1981, 5 öykü: Aylı Bıçak; Uzun Bir Gece; Aktör; Aksinin Biri; Yenilmeyen)

(Can, İstanbul 1991 5 öykü: Aylı Bıçak, Uzun Bir Gece, Aktör, Aksinin Biri, Yenil-meyen)