Öykücüler Sözlüğü • NAZIM HİKMET

NAZIM HİKMET

1901’de Selanik’te doğdu. Asıl adı Mehmet Nâzım Ran. Göztepe Nümune Mekteb’nde, bir süre Galatasaray Sultanisi’nde ve Nişantaşı Sultanisi’nde okudu. Bahriye Mektebi’ni bitirdi (1919). Hamidiye Kruvazörü’nde çalışmaya başladı ancak hastalığı nedeniyle askerlikten çıkarıldı (1920). Bolu’da öğretmenlik yaptı. Sovyet devrimine hayralığı nedeniyle Moskova’da kaldı (1921-1924). Türkiye’ye dönerek Orak-Çekiç gazetesiyle, Aydınlık dergisinde çalıştı. Türkiye Komunist Partisi’ne katıldı (1925); tekrar Moskova’ya gitti (1925). Türkiye’ye dönüşünde tutuklandı; önceden verilen cezaları nedeniyle Hopa, İstanbul ve Ankara’da kısa bir süre hapis yattı (1928). Resimli Ay, Hür Adam, Halk Dostu, Yeni Gün, Akşam, Tan dergi ve gazetelerinde müstear isimle fıkralar yazı. Şiir ve yazıları nedeniyle çeşitli koğuşturmalara uğradı; gizli örgüt kurmak, orduyu ayaklanmaya teşvik etmek suçlamalarıyla tutuklanıp, mahkum edildi (1933; 1937; 1938-1950). Uzun süreli son hapis cezasını çektikten sonra İpek Film Stüdyosu’nda dublaj yönetmeni ve senarist olarak çalıştı. Yurt dışına çıkma izni verilmedi; Türkiye’den kaçarak Moskova’ya yerleşti; Türk vatandaşlığından çıkarıldı. Edebiyat hayatına 1914’te şiir denemeleriyle başladı. Şiir ve yazıları çeşitli dergi ve gazetelerde yer aldı. Öykü kitapları dışında 835 Satır (1929), Jokond ile Si-Ya U (1929), Varan 3 (1930), 1+1=1 (Nail V. İle birlikte, 1930), Sesini Kaybeden Şehir (1931), Benerci Kendini Niçin Öldürdü (1932), Gece Gelen Telgraf (1932), Portreler (1935), Taranta Babu’ya Mektuplar (1935), Simavna Kadısı Oğlu Bedrettin Destanı (1936), Kurtuluş Savaşı Destanı (1965), Saat 21-22 Şiirleri (1965), Memleketimden İnsan Manzaraları (5 Cilt, 1966-67), Rubailer (1966), Dört Hapishaneden (1966), Yeni Şiirler (1966), Son Şiirler (1970) adlı şiir, Kan Konuşmaz (1965), Yeşil Elmalar (1965), Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim (1966) adlı roman, Kemal Tahir’e Hapishaneden Mektuplar (1968), Cezaevinden Memet Fuat’a Mektuplar (1968), Bursa Cezaevinden Vâ-Nû’lara Metuplar (1986), Nazım’ın Bilinmeyen Mektupları (1986), Piraye’ye Mektuplar (2 Cilt, 1988) adlı mektup, Kafatası (1932), Bir Ölü Evi yahut Merhumun Hanesi (1932), Unutulan Adam (1935), İnek (1965), Ferhat İle Şirin (1965), Enayi (1965), Sabahat (1966), Ocak Başında – Yolcu (1966), Yunus ile Menofis (1967), Demokles’in Kılıcı (1974), İvan İvanoviç Var mıydı, Yok muydu? (1985) adlı oyun, fıkra ve masal kitapları bulunan Nâzım Hikmet 1963’te Moskova’da öldü.

Öykü Kitapları:

(YKY, İstanbul 2002, 104 Öykü: Bir Şişe Serum; Bora Reis; Evimin Hikâye-leri I-II-III; Bir Çin Hİkâyesi; Üç Yumruk; Noel Baba; Bir Aşk Hikâyesi; Kendi Hünumla Yazdım Hükm-i İdamımı; Demirci; Ahmet’in Cesareti; Tavsiyeye Dair; İzzet-i Nefis Meselesi; Karagüm-rük’teki Bir Bap Hane; Bir Çin Hikâyesi; Esnaf Milleti; Nikâha Dair; Kızımın Hediyesini Unutmayınız; Arap Bakkal; Şarlo Yemekte; 10 Numara; Halılara Dair; Fıkradan Hikâye; Arpacığa Dair; Domuz Avı; Balo Davetiyelerine Dair; Korkunç Bir Sergüzeşt; Heyecanlı Bir Takip Hikâyesi; İntihar ve Va-pur Bileti; Spor; Gece Yarısı; Deniz Yılanı; Londra’da Çorap Mübayaası; Yamyamlar Arasında; İkra-miyeli Çikolata Resimleri; Kavga Bu Anam, Zeynep’in Düğünü Değil!; İki Numaranın Köpeği; Az Tamah Çok Ziyah Getirir; Hele Şu Oyunu da Seyrediverelim!; Şimendiferde Uyuyan Adam; Şiş-manlığa ve Zayıflığa Dair; Zavallı Âlimler; Kedilerle Fareler; Sıkıntılı Bir Gece; Kadirşinaslık; Sahte Apartmanlara Dair; Bir Manikür Hikâyesi; Alman Taraftarı Bir Zat; Korkunç Bir Otomobil Kazası; Bel-ki ve Kim Bilir; 20 Paranın Kıymetini Bilelim; Nişanlanmaya Dair; Sinemada Loca; Garip Bir Âdem; Vahşi Zenci Delikanlının Mantığı; Korkunç Bir Telefon Muhaveresi; Bir Sokağın Başından Geçenler; Maaş Bordrosunda Silsile-i Meratip; Tasarrufa Riayet; Bir Kaçakçı Hikâyesi; Anne Şefkatine Dair Bir Hikâye; İlhân-ı Aşk; İtfaiyede Tasarruf; Mühim Bir Dava; Bir Acayip Zihniyet; Beleşten Sigara Te-dariki; Asalet Meselesi; Bir Tren Yolculuğu; Aslanın Hilesi; Gayr-i Kabil-i İzah Bir Dayak Hadisesi; Bir Çocuk İntiharı; Malatya’da Operetp Kurnazlığın Daniskası; Mektupların Dili; Nezakete Dair; Pay; Bir Eski Zaman Hikâyesi; Nişanlının Burnundaki Kıl; Bir Bıyık Hikâyesi; Başımdan Bir İş Geçti; Dişçi Meselesi; Pişmanlık; Aşk Harabeleri; Para Kazanma Usulü; Zenginlik Bu Ya; Bir Hortlak Hikâyesi; Sonuncu Damla; Ormanın Bittiği Yerde; Altın Olta; Birinci Mevkide; Prens Benhur; Bir Aşkın Sonu; Seyfullah’a Yardım Edelim; Bir Boşanma Hikâyesi; Dişçide; Bacaklar; Kuklacı; Bedreddin’in Ölüsü; Mektup; İnci Gerdanlık; Mehmet Dört Yönü Nasıl Öğrendi?; Düşman; Hasan Torlak)

(YKY, İstanbul 2002, 40 Öykü: Garba Doğru; Bir Hoş Adam; Baba, Oğul; Medyum; Modaya Dair; Tedavi; Cadı; Radyo; Kuzen; Meşhul Dost; Kadın; Mülakat; Mühim Bir Ha-dise; Hortlak; Polis Köpeği; Bardak; Aktör; Limonata; Millet Mekteplerine Dair; Karadeniz’de Seya-hat; Hırsızlara Dair; Bisiklete Dair; Feci Bir Sergüzeşt Hikâyesi; Saatlere Dair; Samimiyet; Ehem-miyetsiz Bir Vaka; Mühi Bir Keşif; Güneş Gülü; Hitabet Kuvveti; Medeniyet İcabı; Ayşe’nin Marifeti; Ameliyat; Serenat; Müzayede; Ayak İzleri; Garip Bir Hırsızlık; Mukadderat Meselesi; Koreli Bir Ço-cuk; Denizde; Saat)

(YKY, İstanbul 2002, 36 Öykü: Az Gittiler, Uz Gittiler; Oğluma Masal I-II; Oğulumun Ninnisi; Dokumacılar; Sevdalı Bulut; Hızır; Allem Kallem; Kör Padişah; Yeraltı Kartalı; Keloğlan; Keloğlan’la Tilki; Keloğlan’la Devanası; Ayağına Diken Batan Karga; Kocakarıyla Tilki; Ke-diyle Kaplan; Bir Yürek Türküsü; Bir Fotoğrafçı Vitrini; İki Keman; Geç Kalmışlardı; Bir minimini Ev İsterim; Korku; İlk Ak; Telgraf Telleri; Bırak Beni Kızım; Durgun Suların Genç Kızı; Dile Gelen Bu-da; Bir Bahar Masalı; Kırlangıç ve Kartal; Tilki ve Karga; Ağustosböceği ile Karınca; Kurbağa ile Öküz; Oduncu ve Ölüm; Pire ve Kedi; Bir Çoban Masalı)