Öykücüler Sözlüğü • MEHMET BAŞARAN

MEHMET BAŞARAN

1926’da Ceylanköy / Lüleburgaz’da doğdu. İlk öğrenimini Ceylanköy ve Uzunköprü’de tamamladı. Kepirtepe (1943) ve Hasanoğlan Köy Enstitülerini bitirdi (1946). Aksu (Antalya) Köy Enstitüsü’nde başlayan öğretmenliği, gezici başöğretmenlik ve ilkokul öğretmenliği ve İstanbul’da Türkçe öğretmenliğiyle sürdü. Köy notlarıyla tanındı (1950). S. Eyüboğlu yönetimindeki Köy Enstitüleri Dergisi (6 sayı) ve İmece (1961) dergisinin yayın kurulunda bulundu. TÖS’ün kuruluş çalışmalarına katıldı (1965), genel yönetim kurulu üyeliğinde ve Marmara Bölge temsilciliğinde bulundu. 1979’da emekli oldu. TRT-2’de “Günabakan” adlı beş bölümlük eğitim programı hazırladı. Edebiyat hayatına 1945’te Köy enstitüsü Dergisi’nde yayınlanan şiiriyle başladı. Öykü ve yazıları, Yücel, Varlık, Ülkü, Yeditepe, Küçük Dergi, Papirüs, Türk Dili, Yeni Dergi, Yazko Edebiyat, Gösteri, Adam Sanat ve Milliyet Sanat dergilerinde yer aldı. Öykü kitapları dışında, Beş Pınar (ortak kitap, 1945), Ahlat Ağacı (1953), Karşılama (1958), Nisan Haritası (1960), Kocakent (1963), Pıtraklı Memleket (1969), Gök Ekin (1975), Meşe Seli (1982), Günler Tuz Rengi (1986), Sis Dağının Başında Borana Bak Borana (1990), Koca Bir Troya Dünya (1997), Pir sultan Ölür Dirilir (2002) adlı şiir, Mehmetçik Mehmet (1979), Yasaklı (1987), Eylülün Kızgın Soluğu (1996), Öğretmenimiz Acıya Sürgün (1998) adlı roman-anı-anlatı ile eğitim ve çocuk kitapları bulunmaktadır. Ayrılanmak adlı öyküsüyle 1974 Sabahattin Ali Hikâye Yarışması’nda ikinciliği kazandı.

Öykü Kitapları:

(Varlık, İstanbul 1955, Aç Harmanı içinde: Varlık, İstanbul 1973, 27 öykü: Sülman Ağanın Elleri; Kocaköy; Çalık Osman; Kırma Başak; Kara Velinin Çobanı; Dragamon; Demet Toplama; Harmancılık; Düğünde; Odalaşma; Pencere Altı; Kocakuş; Hıdırellez; Yolun Başı; Tavuk Savaşı; yangın Var; İçimdeki; Duvar Dibinde; Çağrımı Yitirdiğim Tarla; Evleklikte; Domuzlar; Ağam Buğday Satıyor; Mısır Soyma; Kurak; Keçikıran; Anam Ağlıyor; Mektup)

(İzlem, İstanbul 1962, Varlık, İstanbul 1973, 41 öykü: Aç Harmanı: Aç Harmanı; Enişte; Parıltı; Şans İşte; Su Kesimi; Çukurcu Tahir; Kırmızı Tospağa; Manda Boğası; Ben Hükümet Olsam; Bayam’lı Durdu; Çakıcı Nerde; Gündöndü Arabacık; Ölüme Tos; Üvendire; Çarığımı Yitirdiğim Tarla: Sülman Ağanın Elleri; Kocaköy; Çalık Osman; Kırma Başak; Kara Velinin Çobanı; Dragamon; Demet Toplama; Harmancılık; Düğünde; Odalaşma; Pencere Altı; Kocakuş; Hıdırellez; Yolun Başı; Tavuk Savaşı; yangın Var; İçimdeki; Duvar Dibinde; Çağrımı Yitirdiğim Tarla; Evleklikte; Domuzlar; Ağam Buğday Satıyor; Mısır Soyma; Kurak; Keçikıran; Anam Ağlıyor; Mektup)

(İmece, Ankara 1964, 30 öykü: Zeytinlik; Cennetayağı; Güzün; Tantalos Oğulları; Şarlak; V. Z. Ler; Tayfalar; Şıpşıpdede; Vatanı Cennet Eden; Sıra; Odalar; Tuzak; Gezinti; Başakçılar; Aptuek Halil; Zeytin Ülkesi; Eşekli; Akçay; Anılar; Biri; Sübeylidere’de; Hüseyin Efendi; Giderken; Sarıkız; Bayrak Yalbırdıyordu; Hisara Doğru; Müzede; Efsaneler Anası Kazdağı; Memleketimin Bir Çağıydı; İsterim Kolyozcuk)

(Ararat, İstanbul 1970, 20 öykü: Arazi; Irgatın Muharrem; Vukuat; Varmayan Yollar; Soruşturma; Bungun; Kalın Mavi Ses; Dönmeyen; teftiş; Yıkıntı; Ak Suskunluk; Yıl Sonu Raporu; Tenhalar; Kurt Kapanı; Çarpılar; Gecede Bir Kızartı; Sürgün; Islahat; Ek: Köyde Barış Gönüllüleri; sapı U.S.A.’lı Kazma)

(Yeni Büyük Dağıtım, İstanbul 1976, 18 öykü: Ezilmiş Bir Islık; Tavşan; Rüstem Ağa Zorda; Ya Kaysıcık; Kasaba mıı; Çopur; Ayrılanmak; Başka Bir Emne; Çıvgar Ali; Sidikli; Hasan Baba; Kör Anşa’nın Bebesi; Kışlatacağı Kimin; Sarıkız; Yitik; Çağrılan; Elif Diye Bir Türkü; Ağıtsız)

(Yazko, İstanbul 1983, 33 öykü: Zeytin Ülkesine Doğru; Tanışma; Gelin; Güzeldir Kasabamız; Cennetayağı; Zeytinlik; Tantalos Oğulları; Güz’ün; Tayfalar; Odalar; Tuzak; Şarlak; Başakçılar; Yıkıldılar; Boşa Akıyor Sular; Şıpşıp Dede; V. Z.’ler; Bayrak Yalbırdıyordu; Pazar Gezintisi; Eşekli; Otobüste; Aputek Halil; Sarıkız; Hüseyin Efendi; Akçay; Yüreğin Sesi; Giderken; Sübeylidere’de; Hisar’a Doğru; Müzede; Efsaneler Anası Kazdağı; Memleketimin Bir Çağıydı; İsterim Kolyozcuk)

(Cem, İstanbul 1983, 10 öykü: Adı Bilinmeyen Çiçekler; İşçi Olmak İstiyorum; Ak Saçlı Öğretmen; Ey Ahlatlar; Yalnızlık Sıngını; Gözün Ucu; Dilsiz Oyunu; Kim Söyleyecek Benim Türkümü?)

(Cem, İstanbul 1990)

(Çağdaş, İstanbul 1991)

(Cem, İstanbul 1992, 38 öykü: Dilsiz Oyunu: Adı Bilinmeyen Çiçek; İşçi Olmak İstiyorum; Ak Saçlı Öğretmen; Ey Ahlatlar!; Gözün Ucu; Dilsiz Oyunu; Yüz Yetmiş; Gündöndüler; Yalnızlık Sıngını; Kim Söyleyecek Benim Türkümü; Elif Diye Bir Türkü: Ezilmiş Bir Islık; Rüstem Ağa Zorda; Ya Kaysıcık!; Kasaba mııı?; Ayrılanmak; Başka Bir Emne; Sidikli; Hasan Baba; Elif Diye Bir Türkü; Çopur; Yitik; Ağıtsız; Zeytin Ülkesi: Çıngıl Çıngıl Yıldızlar; Yüreğin Sesi; Zeytin Dalları Altında; Sürgünler: Son Ders; Kalın Mavi Bir Ses; Kurt Kapanı; Dönmeyen; Şadiye Öğretmen; Sürgün; Ak Suskunluk; Tenhalar; Gecede Bir Kızartı; Irgadın Muharrem; Aç Harmanı: Aç Harmanı; Kırmabaşak; Parıltı)