Menu
Öykücüler Sözlüğü • KİRKOR ZOHRAP

KİRKOR ZOHRAP

1861'de Beşiktaş / İstanbul’da doğdu. İlkokula, 1867'de semtin Makruhyan Ermeni Okulu'nda başladı. Babasının ölümü ve annesinin tekrar evlenmesiyle taşındıkları Ortaköy'de, Tarkmançats Ermeni Okulu'na devam etti (1870). Bu okul kapanınca, müdürlüğünü yazar Dr. Hovsep Şişmanyan'ın (Dzerents) yaptığı Katolik Lusavoriçyan Okulu'na geçti (1873). Galatasaray Mekteb-i Sultani'sinin Mühendislik enstitüsüne girdi (1876). Ingenieur des Ponts et Chaussées [yol ve köprü mühendisi] diploması alarak mezun oldu (1879). Üvey babası avukat Avedis Yordamyan'ın bürosunda ona yardım etmeye başladı ve Galatasaray Sultanisi Hukuk Bölümü'ne kaydoldu (1880). Darülfunun'un yeni açılan Mekteb-i Hukuk'una geçerek (1881) üç yıllık eğitimini tamamladı (1883). Ünlü mizah yazarı Hagop Baronyan'ın başyazarlığında, Yergrakunt [Yerküre] edebiyat dergisini çıkardı. Dergi, daha sonra yazar Yeğya Demircibaşyan'ın yönetiminde 1889 yılına kadar yayınlandı. Edirne'ye gidip vilayet nezdindeki özel kurul önünde verdiği sınavla "birinci sınıf avukat" diplomasını aldı (1884). A. Arpiaryan'ın kurduğu Hayrenik [Vatan] gazetesinde yazmaya başladı. Hırant Asadur ve Dikran Gamsaragan'la birlikte Masis haftalık dergisini çıkardı (1892); ertesi yıl dergi kapanınca uzun süre yayın dünyasından uzak kaldı. Zareh Yusufyan'ın 1898'de tekrar yayına soktuğu Masis'in yayın kurulunda yer aldı. Tarihi Dreyfus davası için Fransızca bir savunma hazırlayıp, Dreyfus'u savunan Yahudi Komitesi'ne gönderdi. Komiteden bir teşekkür mektubu ve Dreyfus portreli altın bir madalya aldı (1899). Avukatlığı engellendiği için 1908'de Fransa'ya gitti. Ardından, Meşrutiyetin ilanıyla birlikte İstanbul'a döndü. Avukatlığın yanı sıra Darülfunun'da Ceza Hukuku müderrisliği yaptı, Ceza Kanunu'nda değişiklik yapacak komitede yer aldı. Azadamard'da [Özgürlük Mücadelesi] yazmaya başladı (1909). Osmanlı Hürriyet ve Teavün-ü Milli Cemiyeti'ne üye oldu. Ahrar partisi paralelinde, liberal fikirleri ve etnik gruplar arasında eşitliği savundu. Ermeni cemaat meclisine üye seçildi, sonra üç kez seçim kazanarak yedi yıl üyeliğini sürdürdüğü Osmanlı Meclis-i Mebusan'ında İstanbul mebusluğu yaptı. Genellikle İttihat ve Terakki ile aynı paralelde oy kullandı. İttihat ve Terakki hükümetinin "Ermeni tehciri" politikası çerçevesinde, Erzurum mebusu Vartkes Seregülyan'la birlikte tutuklanıp Konya'ya, ardından Adana ve Halep'e gönderildi; Halep'ten Diyarbakır Harp Divanı'na sevk edilirken yolda öldürüldü (1915). Edebiyat hayatına, öğretmeni şair-yazar Tovmas Terziyan'ın ürenlerinden örneklenen şiirler ve kompozisyonlar yazarak başladı. İlk yazıları Lrakir'de [Gazete] 1878'de yer aldı. Öyküleri dışında "Hukuk-u Ceza Müruru Kanunu" konulu ilk mesleki çalışması yayınlandı. Yergrakunt'ta Anhedatsadz Serunt Mı [Yok Olan Kuşak] adlı romanı ve Azadamard'da Eçer Uğevori mı Orakren [Bir Yolcunun Güncesinden Sayfalar] başlığı altında Avrupa gezi notları tefrika edildi (1909).

Öykü Kitapları:

Hayat, Olduğu Gibi

(Ayraç, Ankara 2000, 11 öykü: Boyun Borcu; Mevt-i Mesud; Ayınga; Maske; Kilise Havlusunda; Cogo; Poturlu; Avdet; Armenisa; Zann Edersem; Agopik)

Öyküler

(Aras, İstanbul 2001, 14 öykü: Annene Selam Söyle; İlk Aşk, İlk Gözağrısı; Postal; Rahmetli; Dönüş; Kilisenin Avlusu; Tefarik; Boyun Borcu; Maktağine; Poturlu; Zapuğon; Dul Kadın; Ceyran; Ayinga)