Öykücüler Sözlüğü • HALDUN TANER

HALDUN TANER

1915’te İstanbul'da doğdu. Beş yaşında iken, devletlerarası hukuk profesörü ve Meclis-i Mebusan’da İstanbul milletvekilliği yapmış olan babası ölünce, annesiyle birlikte büyükbabasının konağında kalmaya başladı. Annesine ve kendisine "Hidemat-ı Vataniye" fonundan maaş bağlanmasının yanısıra (1925), vatana hizmeti geçenlerin veya şehit düşenlerin çocuklarına tanınan haktan yararlanıp parasız yatılı olarak Galatasaray Lisesi'nde okudu (1935). Almanya'da Heidelberg Üniversitesi'nde iktisat ve siyaset okurken (1936-1938); üniversitenin üçüncü yılında tüberküloza yakalanarak bir süre Karaormanlar'da bir sanatoryumda, sonra Türkiye’de Erenköy Sanatoryumu’nda tedavi gördü(1938-42). İÜ Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü'nden mezun oldu (1950) ve aynı üniversitede sanat tarihi asistanlığına başladı. Viyana'da tiyatro eğitimi de gördükten sonra (1955-1957), Edebiyat Fakültesi ve Gazetecilik Enstitüsü'nde tiyatro tarihi, dramaturji, edebiyat ve estetik dersleri verdi. Bu arada gazetelerde fıkralar, başyazılar yazarak, söyleşiler yayınladı. Devekuşu Kabare Tiyatrosu'nu kurdu (1967). Milliyet'te fıkra yazmaya başladı (1973) ve Ankara Gazeteciler Derneği tarafından yılın gazetecisi seçildi. Edebiyat hayatına 1946’da Yedigün’de Haldun Yağcıoğlu imzasıyla yayınlanan bir öyküsüyle başladı. Öyküleri ve mizahi yazıları Yedigün, Yücel, Varlık, Yücel ve Ülkü dergilerinde yer aldı. Öykü kitapları dışında Devekuşuna Mektuplar (1960), Hak Dostum Diye Başlayalım Söze (1978), Yaz Boz Tahtası (1982), Çok Güzelsin Gitme Dur (1983), Berlin Mektupları (1984), Koyma Akıl Oyma Akıl (1985) adılı fıkra, mektup, söyleşi, Günün Adamı (1953), Keşanlı Ali Destanı (1964), Keşanlı Ali Destanı – Sersem Kocanın Kurnaz Karısı (1971), Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım (1979), Fazilet Eczanesi (1982), Ayışığında Şamata (1987), Vatan Kurtaran Şaban (1989), Günün Adamı – Dışardakiler (1990), Ve Değirmen Dönerdi – Lütfen Dokunmayın (1991), Eşeğin Gölgesi (1995) adlı oyun, Ölürse Ten Ölür, Canlar Ölesi Değil: Portreler (1979), Düşsem Yollara Yollara (1979) adlı anı, gezi, Tiyatro Deyimleri Sözlüğü (M. And ve Ö. Nutlu ile birlikte, 1966) adlı sözlük, K. Erdmann’dan çeviri kitapları bulunan Haldun Taner 1986’da İstanbul’da öldü. New York Herald Tribune gazetesinin düzenlediği uluslararası bir yarışmada (1953) Şişhaneye Yağmur Yağıyordu adlı öyküsüyle birincilik ödülünü, On İkiye Bir Var adlı öykü kitabıyla 1955 Sait Faik Hikaye Armağanı’nı (Sabahattin Kudret Aksal’la paşlaşmalı) kazandı.

Öykü Kitapları:

(Ahmet Halit, İstanbul 1949, 12 öykü: Sahib-i Seyf-ü Kalem; Yağlı Kapı; Dairede ıslahat; Heykel; Beatris Mavyan; Neden Sonra; Yaşasın Demokrasi; Geçmiş Zaman Olur ki; Necmiye’nin Hatırı; Sebati Beyin İstanbul Seferi; İzgüzar Bir Polis; Harikliya)

(Varlık, İstanbul 1951, 14 öykü: Tuş; Kızıl Saçlı Amazon; Made in U.S.A.; İki Komşu; Eller; Bir Çuval İncir; Kaptanın Namusu; Bir Motörde Dört Kişi; Allegro ma non troppo; Bir Kavak ve İnsanlar; Kooperatif; İstedigi Şarkıyı Dinleyebilmek; 8 den 9 a kadar; Fakaaat)

(Varlık, İstanbul 1953, 9 öykü: Şişhaneye Yağmur Yağıyordu; Kantar Katibi Ali Rıza Efendi; Konçinalar; Ablam; Atatürk Galatasaray’da; Fraulein Haubold’un Kedisi; Eczanenin Akşam Müşterileri; Fasarya; Memeli Hayvanlar)

(Yenilik, İstanbul 1954, 1 uzun öykü: Ayışığında “Çalışkur”)

(Varlık, İstanbul 1954, 7 öykü: On İkiye Bir Var; Ayak; İznikli Leylek; Bayanlar 00; 45 Marka Seksapil; Sahib-i Seyf-ü Kalem; Artırma)

(Varlık, İstanbul 1967, On İkiye Bir Var; Şişhaneye Yağmur Yağıyordu; Kantar Katibi Ali Rıza Efendi; Konçinalar; İznikli Leylek; Bayanlar 00; Arttırma; Eczanenin Akşam Müşterileri; Ayak; Sahib-i Seyf-ü Kalem; Atatürk Galatasaray’da; Fasarya; Memeli Hayvanlar)

(Bilgi, Ankara 1969, 6 öykü: Sancho’nun Sabah Yürüyüşü; Piliç Makinası; Dürbün; Salt İnsana Yöneliş; Rahatlıkla; Ases)

(Bilgi, Ankara 1970, Bilgi, Ankara 1998, 25 öykü: Yaşın Demokrasi: Sahib-i Seyf-ü Kalem; Yağlı Kapı; Dairede Islahat; Heykel; Beatris Mavyan; Yaşasın Demokrasi; Geçmiş Zaman Olur ki; Necmiye’nin Hatırı; Sebati Beyin İstanbul Seferi; İşgüzar Bir Polis; Harikliya; Tuş: Tuş; Kızıl Saçlı Amazon; Made in USA; İki Komşu; Eller; Kaptanın Namusu; Bir Motorda Dört Kişi; Allegro Ma Non Troppo; Bir Kavak ve İnsanlar; Kooperatif; İstediği Şarkıyı Dinlemek; 8’den 9’a Kadar; Dürbün; Salt İnsana Yöneliş)

(Bilgi, Ankara 1970, Bilgi, Ankara 1999, 13 öykü: Şişhaneye Yağmur Yağıyordu: Şişhaneye Yağmur Yağıyordu; Kantar Katibi Ali Rıza Efendi; Konçinalar; Ablam; Atatürk Galatasaray’da; Fraulein Haubold’un Kedisi; Evzanenin Akşam Müşterileri; Fasarya; Memeli Hayvanlar; Ayışığında “Çalışkur”: Aşışığında “Çalışkur”; Hikayenin Tepkileri; Sonuç; Sonucun Tepkileri)

(Bilgi, Ankara, 1971, Bilgi, Ankara 1999, 11 öykü: On İkiye Bir Var: On İkiye Bir Var; Ayak; İznikli Leylek; Bayanlar 00; 45 Marka Seksapil; Artırma; Sancho’nun Sabah Yürüşüşü: Sancho’nun Sabah Yürüyüşü; Piliç Makinesi; Rahatlıkla; Ases; Gülerek Ölmek: Gülerek Ölmek)

(Bilgi, Ankara 1983; Bilgi, Ankara 1999, 7 öykü: Yalıda Sabah; Küçük Harfli Mutluluklar; Karşılıklı; Şeytan Tüyü; Sonsuza Kalmak; Neden Sonra; Yaprak Ne Canlı Yeşil)