ALTMIŞ YIL
30 Nisan 1949'da doğmuşum, gece, dokuzu geçe. Son günlerde bu altmış yılın dökümünü çıkarıp duruyorum. Dökülüşünü de diyebilirim. Döküm pek parlak olmadığına göre.
Altmış yılımın kişisel macerasını döküm dışı tutmaya çalışıyorum. Anılar; ıssız ve yağmurlu'nun sonunda söylediğim gibi, 'külrengi'ni kendim seçtim. Ya da, öyle demeye getiriyorum, külrengine anlam kondurabilmek için; belki bir kibir, bir kaçış.
Yazarlık çabama gelince; çocukluğumda dinlediğim ve okuduğum masallardan izlerle başlıyor olmalı. Sonra çocuk edebiyatının verimleri. Kemalettin Tuğcu'nun romanlarını özellikle anmalıyım. Şehir Tiyatrosu'ndaki oyunlar, Beyoğlu sinemalarında izlediğim Hollywood yapımı filmler. Bir şeyler daha olmalı.
Galiba 'radyo tiyatrosu'. Şimdi düşünüyorum da, ne tuhaf!, yazmak isteği bende seslerle başlamış. Radyo tiyatrosunun sesleri. İki oyunun, radyoya uyarlanmış, etkisi uçsuz bucaksız.
İlkini epeydir söyleyip dururum: Tenneesse Williams'ın Sırça Kümes'i. İkincisini yenilerde birdenbire hatırladım: Federico Garcia Lorca'nın Bernarda Alba'nın Evi oyunundan radyoya uyarlama. Yürek yakıcı bir eser. Lorca'nın bendeki etkisini çok uzun yıllar es geçmişim.
Oysa es geçtiğim kim bilir daha ne çok yazar, eser söz konusu. Resim sanatını da es geçiyorum. Oysa, Neşecan Yengemizin Göztepe'deki evinden başlayarak, resimlerle haşırneşirliğim... Hele, Cihangir'den komşumuz Zeki Faik İzer'in 'resim nasıl yapılır'ı bana anlatışı...
Önce roman. Öykü çok sonra. Biraz Kemalettin Tuğcu'dan, biraz tefrika romanlardan esinlenme ilk romanım (!) Dolu Yıllar. Dokuz on yaşımdayken 'dolu' yılları nereden bulmuş olabilirim, çözemiyorum.
Yarım asırlık yazma çabamın sevinçleri, üzüntüleri, düş bozumları; ölçüp biçmeye çalışıyorum. Önüne geçilemez bir istekti. Bernarda Alba "Ağlamak yok!" der. Törelere saplanıp kalmış dar kafalı bir kadındır. Ağlamanın gerçekten olmadığı bir dünya için mi yazmaya başlamıştım? Sırça Kümes'i dinledikten sonra, insanların acılarını yazacağım! dediğimi çok iyi hatırlıyorum. Gerçi sonra bu, Lale Müldür'ün "Destina"sındaki dizeye evrildi: İnsanların korkunç öykülerini...
Bilinçli olan tek seçim, yazarak hayatımı sürdürmek ülküsüydü. Hukuk Fakültesi'ni bıraktım. Tek uğraş alanım yazmak olmalıydı. Güvenceden yoksun yola çıkmışım. Bugün cesaret edebilir miyim?
Bugün bazı yazarlarımızın yazı mücadelesine âdeta donakalarak bakıyorum: Peyami Safa, Orhan Kemal, Kemal Tahir... Elbette başka adlar. Ama andıklarım, eserlerini dikkatle okuduğum yazarlar. Hemen Peride Celal'i de eklemeliyim. Dört ayrı yazarlık serüveni. Peyami Safa, Server Bedi olduğunda da 'anlatma / dile getirme' kudretini korumuş. Orhan Kemal'in geçim kaygılarıyla tekrarlara savruluşu, Kemal Tahir'in Mayk Hammer yazmak zorunda kalışı, yaşamının en güzel yıllarını magazin hikâyelerine, popüler romanlara harcamak acısı Peride Celal'in...
1968'den bugüne, okurlar, o hiç tanımadığım sevgili okurlar uzaklaşıp gitseler de benden! Yazarlık ülkümü onlara borçluyum.
Başlangıçta, çok eskilerde, 'hayatı değiştirmek için' ve sonra, Solmaz Hanım, Kimsesiz Okurlar İçin'deki son cümle: "Hayatı değiştirmek isteyenlerin kimsesi yoktur."
Kanlıca'da, deniz kıyısında, bu son cümleyi, bir romanın son cümlesini Attilâ İlhan'a söylemiştim. Onun da yazarak yaşamak, ayakta kalmak mücadelesini şimdi ayırt ediyorum.
Hayatı değiştiremeyeceğimi usul usul ve kendimce çilelerden geçerek öğrendim. Necatigil'in eşsiz dizelerini ezbere bilmeme karşın:
"Renklerde, emeklerde, ırklarda..
Yahudiler, işçiler, zenciler.. Pan!"
Pan oldukça...
"Yarınlar? Gizli kara gazte haberlerinde"...
"Panik" 1965 tarihli Divançe'de yer alır. Geçmişteki birikimi, deneyimi çözümleyebilseydim, 1968'de hayatı değiştirmek için Cumartesi Yalnızlığı'nı yayımlamazdım herhalde.
Yine de altmış yılın en büyük mutluluğu yazmak oldu. Birer mektupmuş yazdıklarım. Oğuz Atay'ın "Demiryolu Hikâyecileri ya da Bir Rüya"sını okur okumaz, birer mektup diye düşünmüştüm, hepsi birer mektup.
Dökülüp saçılışlarıyla, ölünceye kadar yazmak istediğim mektuplar...
(ZAMAN, 03 MAYIS 2009)
