HALK

Halk denizdir, halk dalgadır, halk güçtür.

Halk isyandır, halk alevdir, halk öçtür…

Halk ayaklanırsa güç yoktur onu durduracak,

Kuvvet yoktur, halk arzusunu yok kılacak…

Halk isyanı, yok eder saltanatı,

Halk isterse yıkılır tac ve tahtları,

Halkın isteği: Azad olsun bu ülke!

Gitsin onun başındaki gölge!

Kah ayaklanır kah köpürür kah kaynar;

Kah çabalar kah ise halkı için kalkar, 

Yokluğu da açlığı da yok eder,

Öz yurdunu her bir şeye tok eder!

Bütün gücümüzü halkımızdan alalım,

Kucak açıp halkımıza varalım…!

Buhara, 7 Eylül 1921.

Abdülhamit Süleymanoğlu Çolpan

Özbek Türkçesinden aktaran: Aleyna Malkoç

Xalq dengizdir, xalq to‘lqindir, xalq kuchdir,

Xalq isyondir, xalq olovdir, xalq o‘chdir…

Xalq qo‘zg‘alsa, kuch yo‘qdirkim, to‘xtatsin,

Quvvat yo‘qkim, xalq istagin yo‘q etsin!

Xalq isyoni saltanatni yo‘q qildi,

Xalq istadi: toj va taxtlar yiqildi…

Xalq istagi: ozod bo‘lsin bu o‘lka,

Ketsin uning boshidagi ko‘lanka.

Bir qo‘zg‘alur, bir ko‘pirar, bir qaynar,

Bir intilur, bir hovliqar, bir o‘ynar,

Yo‘qlikni-da, ochlikni-da yo‘q etar,

O‘z yurtini har narsaga to‘q etar…

Butun kuchni xalq ichidan olaylik,

Quchoq ochib xalq ichiga boraylik!

Buxoro. 1921, 7–sentyabr

Abdülhamit Süleymanoğlu Çolpan

ÇOLPAN HAKKINDA

Tam adı Abdülhamit Süleymanoğlu Çolpandır. 1897'de Andican'da doğdu. Eski okulda eğitim gördükten sonra Rus okulunda okudu. 1914 yılında Taşkent'e gelerek faaliyetlerini "Türkistan Sedası" gazetesinde devam ettirti. Eserleri Orenburg, Ufa, Kazan ve Bahçesaray’da çıkan gazete ve dergilerde yayımlandı. 1916-1917'de Orenburg'da yaşadı ve orada Başkurt hükümet mahkemesinde kâtip olarak çalıştı. Daha sonra Taşkent'e döndü. 1920 yılında Bakü'de Milletlerarası Türkoloji Kongresine katıldı. Aynı yıl Fitrat'ın daveti üzerine Buhara'ya giderek Özbekçe yayınlanan "Buhara Haberleri" gazetesinin başına geçti. Yaklaşık bir yıl çalıştıktan sonra Taşkent'e döndü. Edebiyat ve kültür işleriyle uğraştı. 1924-1926'da Moskova'da yaşadı. Orada açılan Özbek Drama Merkezinin başkanlığını yaptı. 

 Sonrasında, milli haklarını savunan Ceditçilere karşı başlayan karşıt kampanyadan Çolpan da kurtulamadı. Zulme ve baskıya rağmen yoğun bir şekilde yaratıcı faaliyetlerle meşgul oldu. 1930'ların başında tekrar Moskova'ya giderek SSCB Merkez Yürütme Komitesi'nde tercüman olarak çalıştı. Çolpan, 14 Temmuz 1937'de hapsedildi ve 4 Ekim 1938'de vurularak öldürüldü. Çolpan’ın şiirleri "Genç Özbek Şairleri" (1923), "Güzel Yazlar" (1925), "Edebi Parçalar" (1926), şiirlerinden yola çıkarak yayınlanan "Uyanış" (1922), "Baharlar" (1923), "Sabah Gizemleri" (1926), "Söz" (1935) gibi eserleri yeni Özbek şiirinin gelişmesinde önemli rol oynamıştır. "Gece ve Gündüz" (1936), "Doktor Muhammedyor" (1914), "Kar Koynunda Lale", "Fırıncı Kızı", "Işıklı Gecelerde" adlı romanları modern Özbek nesrinin gelişimine önemli katkılar sağlamıştır. Çolpan’ın "Yorkinoy" (1920), "Halil Farang" (1921), "Hizmetçinin İsyanı" (1926), "Yeniden Evleneceğim" (1926), "Mushtumzo'r" (1928), "Yoldaş Karshiboev" ( 1928) ve “Saldırı” (1928) gibi eserleri aynı zamanda etkili bir oyun yazarı olduğunu da göstermektedir. Ulusal bağımsızlık ve özgürlük fikirleri Çolpan’ın çalışmalarının leytmotifini hükmündedir.