"GÖLGE ET YETER" İSTANBUL MODERN'DE

İstanbul Modern Sinema, Altyazı dergisi işbirliğiyle 5-28 Şubat tarihleri arasında “Gölge Et Yeter!” adlı bir program sunuyor. Işık ve gölge, sinemayla sanatlar arasında doğuştan gelen bir akrabalığı her zaman diliminde, ülkede ve kültürde türlü biçimlerde sürdürüyor. Birbirinden farklı dönemler, farklı malzemeler ve mecralar arasında gezinen filmler, hayalle gerçeği bambaşka dünyalardan anlatan bir seçki oluşturuyor.

Programda, sinemada animasyon akımının öncülerinden Alexandre Alexeieff’in beş kısa filmi ve belgeseli, eserleri “Gölgeye Övgü” sergisinde de yer alan Fin yönetmen Katariina Lillqvist’in kukla animasyonu “Sonsuz Yollardan Hikâyeler”, Amerikalı yönetmen Nina Paley’nin, festivallerde ödüller alan animasyon filmi “Sita Blues Söylüyor”, İranlı yönetmen Muhsin Mahmelbaf’ın “Bir Zamanlar Amerika”, Xiao Jiang’ın ilk filmi “Elektrik Gölgeler” ve Yavuz Turgul’un “Gölge Oyunu” ile Ahmet Uluçay’ın “Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak” başlıklı filmleri gösterilecek.

 “1 Günlük Festival”: Cinsiyetler Arası Yolculuklar

İstanbul Modern Sinema, Şubat ayında Sinema Yazarları Derneği (SİYAD) ile işbirliğinde “1 Günlük Festival” dizisinin ikincisini de düzenliyor. 7 Şubat Cumartesi günü gerçekleşecek olan “Cinsiyetler Arası Yolculuklar” başlıklı etkinlik, Türk sinemasının birbirinden ilginç dört filmini sinemaseverlerle buluşturuyor.

Cinsiyet ve cinsellik konularını, kendilerine özgü ve Türk sinemasında pek rastlanmayan bir bakışla ele alan dört film gösteriliyor: “Köçek” (Nejat Saydam), “Beddua” (Osman Seden), “Dönersen Islık Çal” (Orhan Oğuz) ve “Kadın Hamlet” (Metin Erksan).

“Köçek”te Müjde Ar son derece ilginç bir rolde, bir erkek olarak karşımıza çıksa da, baştan sona sürprizlerle dolu bu benzersiz öyküde, film boyunca iki cinsiyet arasında farklı duraklara uğruyor. Bülent Ersoy, 1980 yapımı “Beddua”da cinsiyeti ne kendisi ne de başkaları tarafından tam olarak kabullenilen bir şarkıcıyı; Fikret Kuşkan, “Dönersen Islık Çal”da kendisi gibi toplumun kenarında kalmış bir karakter olan bir cüceyle yolu kesişen bir travestiyi canlandırıyor. Türk sinemasının usta yönetmenlerinden Metin Erksan’ın “Kadın Hamlet”i ise Shakespeare’in efsanevi karakterine, yönetmenin kendine özgü, yaratıcı ve şaşırtıcı penceresinden bakıyor.

GÖLGE ET YETER!

5 - 28 ŞUBAT

Alexeieff’in Topluiğne Filmleri / Pinscreen Cinema by Alexeieff, 1933

Yönetmen: Alexandre Alexeieff, 77’, Fransızca, siyah-beyaz

Sinemada animasyon akımının öncülerinden Rus asıllı Fransız sanatçı Alexandre Alexeieff’in, 1933 yılında icat ettiği ve bugünün stop-motion tekniğinin bir türü olan “topluiğne animasyonu” ile yönettiği filmlerden bir seçki sunuluyor. 5 kısa filmin ardından, Alexeieff’in yaratım sürecini tüm yönleriyle gözler önüne seren bir belgesel de gösteriliyor.

Burnunu kaybeden bir adam, yer değiştiren gölgeler, birinden ötekine geçilen hayal perdeleri, kendiliğinden hareket eden ayak izleri, sık çizilmiş çizgiler arasında dolaşan tavşanlar... Alexeieff, 30’lardan 80’lere elli yıl boyunca, ışıkla karanlık arasına iğnelerden yollar çizen animasyonlar yaratıyor.

Bir Zamanlar Sinema / Once Upon a Time, Cinema, 1992

Yönetmen: Muhsin Mahmelbaf, 90’, Farsça, siyah-beyaz

İranlı yönetmen Muhsin Mahmelbaf, “Bir Zamanlar Sinema” adlı filminde ülkenin Şarlo’ya benzeyen ilk sinemacısı ile, onun gösterdiği filmdeki bir kadına tutulan Şah’ın, İran sinemasının tarihini kat eden şaşırtıcı ve fantastik yolculuğunu sunuyor.


Sonsuz Yollardan Hikâyeler / Tales from the Endless Roads, 2001
Yönetmen: Katariina Lillqvist, 54’, İngilizce, renkli

Fin yönetmen Katariina Lillqvist, “Sonsuz Yollardan Hikâyeler”de kukla animasyon tekniğiyle sürekli bir yerlere sürülen, gözlerinin altındaki çizgiler gitgide derinleşen Romanların müzik, dans ve yaşama tutunma mücadelesiyle işlenmiş altı öyküsünü anlatıyor. Filmde, Kathariina Lillqvist’in büyüleyici kuklaları, enfes müzik ve incelikli sahne düzenlemesiyle yaşamları yollarda geçen bir ailenin Hindistan’dan kuzeye uzanan yolculuğu çarpıcı bir biçimde aktarılıyor.


Elektrik Gölgeler / Electric Shadows, 2004
Yönetmen: Xiao Jiang, 93’, Çince, renkli

Xiao Jiang ilk filmi “Elektrik Gölgeler”de, ilginç bir rastlantıyla bir araya gelen iki karakterden yola çıkarak, ülkesinin kırsalında Kültür Devrimi’ni, sonrasını ve sinemanın kaderine ortak olan insanların yaşamını dokunaklı biçimde aktarıyor. 


Sita Blues Söylüyor / Sita Sings the Blues, 2008
Yönetmen: Nina Paley, 82’, İngilizce, renkli

İş için Hindistan’a giden kocası tarafından terk edilen Amerikalı bir karikatürist, dünyanın en eski destanlarından “Ramayana”daki Sita’nın trajedisine kafayı takar. Nina Paley, beş yıl süren bu takıntıyı, hem geleneksel hem popüler Hindu kültürünün görsel dünyasıyla 1920’lerin caz şarkılarını buluşturarak, çok farklı animasyon teknikleriyle anlatıyor.


Gölge Oyunu, 1992
Yönetmen: Yavuz Turgul, 103’, Türkçe, İngilizce altyazılı, renkli

Türk sinemasının en önemli filmlerinden “Gölge Oyunu”nda, son demlerini yaşayan bir pavyonun modası geçmiş komedyenleri, Yavuz Turgul’un  geleneksel sanatların mecralarını sinemaya taşımasına aracılık ediyor.


Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak, 2002
Yönetmen: Ahmet Uluçay, 110’, Türkçe, İngilizce altyazılı, renkli

Çocukluğundan bugüne küçük bir köyde sinema hayalleri kuran, sinemayı düşünen ve sürprizli kısa filmleriyle olağanüstü atmosferler yaratan yönetmen Ahmet Uluçay, bol ödüllü “Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak” adlı filminde, filmleri oynatmak isteyen sinema tutkunu iki yeniyetmenin büyüme öyküsünü anlatıyor. Çocukların düşleri, evler, sokaklar, yaşam durmadan filmlere dolanıyor.

1 GÜNLÜK FESTİVAL

7 Şubat Cumartesi

12.00

Dönersen Islık Çal, 1992

Yönetmen: Orhan Oğuz

Oyuncular: Fikret Kuşkan, Mevlüt Demiryay, Menderes Samancılar, Derya Alabora

Bir travesti ile bir cüce... İkisi de toplumun kıyısında kalmış, ezilmiş ve hor görülmüş karakterler. İstanbul’da, tabii Beyoğlu’nda yollarının kesişmesi, cinsel ve fiziksel kimlikleri isimlerinin önüne geçen bu iki kişi için bir umut ışığı olabilir mi?

14.00

Köçek, 1975

Yönetmen: Nejat Saydam

Oyuncular: Müjde Ar, Mahmut Hekimoğlu, İlhan Daner, Nisa Serezli

Köçek’in ilk dakikalarında Müjde Ar’ı bir erkek rolünde gördüğünüzde şaşırabilirsiniz ama dahası var. Türk sinemasında eşi benzeri bulunmayan filmlerden “Köçek”in önemli bir özelliği, tam hikâyesine alıştığınız anda beklenmedik bir çalım atması. Filmin hikâyesini fazla ele vermeden, Müjde Ar’ın iki cinsiyet arasında farklı duraklara uğradığını söylemekle yetinelim.

16.00

Beddua, 1980

Yönetmenler: Osman F. Seden, Melih Gülgen

Oyuncular:  Bülent Ersoy, Mine Mutlu, Turgut Özatay, Kadir Savun

Beddua’nın 1980 yapımı olması ve Bülent Ersoy’un, cinsiyeti ne kendisi ne de başkaları tarafından tam olarak kabullenilen bir (erkek) şarkıcıyı canlandırması filmi ilginç kılmaya yetiyor. Ancak tipik bir “şarkıcı filmi” kılığındaki “Beddua”, cinsellikle ilgili kimi hassas konulara da pervasızca dalıyor.

18.00

İntikam Meleği / Kadın Hamlet, 1976

Yönetmen: Metin Erksan

Oyuncular: Fatma Girik, Sevda Ferdağ, Reha Yurdakul, Ahmet Sezerel

Babası öldürülen Hamlet’in hikâyesi, Shakespeare’in kaleminden çıktığı günden beri sayısız uyarlamaya konu oldu. Bu uyarlamanın özelliği ise Türk sinemasının en özgün ve usta seslerinden Metin Erksan’a ait olması. Üstelik Hamlet bir kadın. Hem de Fatma Girik tarafından canlandırılıyor.